Wat is werken en ondernemen?
Werken en ondernemen kan breed opgevat worden. We hebben het niet alleen over werkgelegenheid, het gaat ook over de sectoren waarin deze werkgelegenheid te vinden is. En het gaat over de aantrekkelijkheid van onze gemeente voor specifieke vormen van werkgelegenheid. Die aantrekkelijkheid noemen we ook wel vestigingsklimaat en wordt bepaald door onder andere de bereikbaarheid van onze gemeente, het opleidingsniveau van bewoners en de regels die wij stellen.

Waar staan we nu?

De leerindustrie heeft een duidelijke stempel op onze gemeente gedrukt. In de negentiende en twintigste eeuw zorgde deze sector voor veel werkgelegenheid. Hoewel de bedrijvigheid tegenwoordig is veranderd, zijn de oude leerlooierijen nog steeds in onze gemeente te vinden. Tegenwoordig bieden we ruimte aan bedrijven in drie gebieden:

• bedrijven op bedrijventerreinen;
• bedrijven (aan huis) in de kernen;
• bedrijven in het buitengebied.

Binnen deze verdeling is ook sprake van een grote variëteit aan bedrijven. Relatief groot is de Dongense industriesector. Meer dan een kwart van de banen in onze gemeente zijn banen in deze sector. Er bevinden zich twee grote bedrijventerreinen in onze gemeente: Tichelrijt en De Wildert. Op de bedrijventerreinen zijn veel bedrijven gevestigd die tot de sector bouwnijverheid en groothandel behoren. Tichelrijt en De Wildert bieden banen aan duizenden mensen. Op Tichelrijt zijn bijna honderd bedrijven gevestigd, waaronder een aantal toonaangevend. De Wildert biedt ruimte aan vier grote bedrijven, waarvan Coca-Cola het meest bekend is.

In de kern van Dongen zijn veel detailhandelszaken gevestigd. Ook zijn er kantoren, horecagelegenheden en supermarkten. Het buitengebied kenmerkt zich vooral door agrarische bedrijven en (in mindere mate) door recreatieve bedrijvigheid. Daarmee biedt onze gemeente ruimte aan veel verschillende soorten bedrijven.

Wat komt er op ons af? 

Een landelijke ontwikkeling is dat er leegstand van winkels en bedrijfspanden ontstaat. Leegstand is tekenend voor deze tijd waarin door digitalisering ons dagelijks leven verandert. Veel producten (boeken, kleding en boodschappen) kunnen via internet besteld worden. Dit soort digitalisering leidt tot minder winkels en meer behoefte aan logistiek. Hierdoor verandert ook het gebruik van voorzieningen. De dienstverlening van bijvoorbeeld banken en onze gemeente verandert door deze digitalisering. Dit kan leiden tot leegstand van bedrijven en kantoren, al is er in onze gemeente maar een beperkt aantal zelfstandige kantoorgebouwen. In Dongen zien we deze trend niet terug. De afgelopen jaren is de winkelleegstand in Dongen gelijk gebleven. Ook op de bedrijventerreinen is er in onze gemeente momenteel geen leegstand van bedrijfspanden. Het is wel van belang om de ontwikkelingen hier te blijven volgen. Prognoses laten zien dat er in de regio Midden-Brabant ook juist behoefte is aan nieuwe bedrijfsruimte.

Andere algemene trends die voor dit thema van belang zijn:

•      Dalende beroepsbevolking: we hebben te maken met een sterke vergrijzing die gepaard gaat met een forse afname van de beroepsbevolking. Dit draagt bij aan de toenemende vraag naar internationale werknemers.
• Het belang van duurzaamheid: de toenemende vraag van de consument om duurzame producten/diensten of een intensiever bezoek aan bedrijven die op maatschappelijke verantwoorde wijze werken.
• Klimaatadaptatie: een veranderend klimaat zorgt voor hittestress (zie Klimaat) en wateroverlast, ook op de bedrijventerreinen. Dit vergt meer ruimte voor groen en water. Op bedrijventerrein Tichelrijt kunnen we hittestress tegengaan, door in te zetten op vergroening, in plaats van verstening. De groene buffer om het terrein van de Wildert moet worden behouden
• Energietransitie: om de overgang te maken naar energieneutraal zullen bedrijven(terreinen) moeten worden verduurzaamd en is meer ruimte nodig voor energievoorzieningen.
• Circulaire economie: een duurzame economie, waarin we producten slim ontwerpen, hergebruiken, repareren en vervolgens recyclen, zodat de grondstoffen waarvan een product ooit gemaakt is opnieuw beschikbaar zijn. Om dit te bereiken moeten bedrijven samenwerken en hun processen (aan elkaar) aanpassen.
• Maatschappelijk verantwoord ondernemen: bedrijven dragen verantwoordelijkheid voor de maatschappij. Het bedrijf werkt niet alleen voor de winst (profit), maar heeft ook aandacht voor de mensen en de samenleving (people) en een duurzame omgeving (planet).
• Technologische ontwikkelingen: de toenemende digitalisering, robotisering, 3D printing en dergelijke zullen hun weerslag hebben op de manier hoe we werken en ondernemen.

Hoe zien we de toekomst van werken en ondernemen?

• We behouden en versterken het goede vestigingsklimaat van onze gemeente.
• Economische ontwikkelingen mogen het unieke karakter van onze gemeente niet schaden. We zetten in op het combineren van bedrijvigheid en landschapselementen.
• We zetten in op de revitalisering van bedrijventerreinen. De verstening op Tichelrijt moet worden tegengegaan. Bedrijven en gemeente hebben hierin een gezamenlijke verantwoordelijkheid;
• We richten ons eerst op het revitaliseren van bestaande bedrijventerreinen. Vervolgens kunnen we de mogelijkheden van duurzame uitbreiding en ontwikkeling bekijken. Deze ontwikkelingsruimte is aanwezig ter plaatse van Tichelrijt Zuid en Tichelrijt III (nu grotendeels bestemd en in gebruik als zonnepark). Binnen het regionale afsprakenkader zijn deze terreinen in beeld als kleinschalig functionele en stedelijke terreinen voor vraaggerichte ontwikkeling.
• Regionaal is afgesproken dat we het overaanbod van kantoren terugdringen en vraaggericht ontwikkelen. MKB-ontwikkelingen vinden zoveel mogelijk plaats op bestaande locaties in de regio.
• We blijven inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt stimuleren en ondersteunen.
• Internationale medewerkers zijn noodzakelijk en welkom. De beleidsregel tijdelijke huisvesting arbeidsmigranten 2019 draagt eraan bij dat er adequate huisvesting voor deze werknemers wordt gefaciliteerd.